Από την 1.1.2021, για την διαμετακόμιση και τις εμπορευματικές μεταφορές, οι οδηγοί-μεταφορείς της ΕΕ θα ακολουθούν νέες διαδικασίες μεταφορών, αποστολών και διαμετακόμισης και επιπρόσθετες διατυπώσεις, τόσο στους συνοριακούς σταθμούς εντός ΕΕ (Ιρλανδία, Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία), όσο και εντός ΗΒ.
Το ΗΒ δημοσιοποίησε το Borders Operating Model (βλ. σύνδεσμο BordersOpModel.pdf (publishing.service.gov.uk)) που περιγράφει την νέα τελωνειακή διαδικασία που θα ακολουθηθεί στα βρετανικά σύνορα από 1.1.2021 μέχρι 30.6.2021 για εμπορεύματα και οδικές εμπορευματικές μεταφορές από την ΕΕ στο ΗΒ και αντίστροφα. Η νέα τελωνειακή διαδικασία θα αναπτυχθεί σε τρία στάδια (Ιανουάριο, Απρίλιο και Ιούνιο 2021) και θα αφορά τόσο τις τελωνειακές διατυπώσεις (πιστοποιητικά, έλεγχοι κλπ), που θα εισαχθούν σταδιακά, όσο και τον τρόπο αποθήκευσης, διαμετακόμισης και μεταφοράς των εμπορευμάτων, ώστε να περιορισθούν οι καθυστερήσεις σε ελέγχους εγγράφων και να διευκολυνθούν οι εμπορευματικές ροές. Οι απαραίτητες πληροφορίες για τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις μπορούν να ευρεθούν, στα ελληνικά, στο portal Agora του ΥΠΕΞ όπου έχουν αναρτηθεί από το Γραφείο ΟΕΥ Λονδίνου, στον σύνδεσμο Εισαγωγές στη ΜΒ 4 gb.pdf , καθώς και στον σύνδεσμο Οδικές εμπορευματικές μεταφορές gb.pdf (mfa.gr).
Ταυτόχρονα, αντίστοιχες προετοιμασίες για «έξυπνο σύνορο» και γρήγορη τελωνειακή διαδικασία, με εκ των προτέρων αποστολή στις τελωνειακές αρχές, τελωνειακών δηλώσεων ή διασαφήσεων, έχει ανακοινώσει η Γαλλία για την σήραγγα της Μάγχης, όπου τα φορτηγά μεταφορών μπορούν να μετακινηθούν είτε μέσω σιδηροδρομικής γραμμής στο Folkstone του ΗΒ (βλ. σύνδεσμο Eurotunnel Le Shuttle Freight Journey Information Video (eurotunnelfreight.com)) , είτε να αναχωρήσουν ακτοπλοϊκώς από το λιμάνι του Calais ή άλλα λιμάνια της Μάγχης (βλ. σύνδεσμο Port Boulogne Calais, port de commerce, plaisance, et Ferry ).
Αντίστοιχα μέτρα για διευκόλυνση των εμπορευματικών μεταφορών έχουν λάβει η Ιρλανδία (https://www.gov.ie/en/campaigns/32fdc-six-steps-to-getting-brexit-ready/ ), το Βέλγιο (για τα λιμάνια Zeebrugee και Αμβέρσα, Import | FPS Finances (belgium.be) και Export | FPS Finances (belgium.be)) και η Ολλανδία (για πέντε λιμάνια, Brexit – Portbase.)
Συγκεκριμένα:
Συνοριακές διευθετήσεις αμέσως πριν και αμέσως μετά την ημερομηνία λήξης της μεταβατικής περιόδου στα σύνορα Γαλλίας – Ηνωμένου Βασιλείου:
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν δώσει οι γαλλικές αρχές, για την διαμετακόμιση αγαθών και τις συνοριακές διατυπώσεις αμέσως πριν και αμέσως μετά την 1η Ιανουαρίου 2021, στα σύνορα Γαλλίας-ΗΒ (Calais, Eurotunnel, συνολικά οκτώ λιμάνια Μάγχης) θα ισχύσουν, τα εξής:
1. Εμπορεύματα που μετακινούνται από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την ΕΕ ή από την ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο, των οποίων η κυκλοφορία έχει αρχίσει πριν από το τέλος της μεταβατικής περιόδου, δηλαδή πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2020 τα μεσάνυχτα, διατηρούν, σύμφωνα και με το άρθρο 47 της Συμφωνίας Αποχώρησης, το ενωσιακό τελωνειακό τους καθεστώς. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα απαιτείται για αυτά επίσημη δήλωση κατά την είσοδο ή την έξοδο από το τελωνειακό έδαφος της ΕΕ (από και προς το ΗΒ), ακόμη και αν η φυσική διέλευση των συνόρων πραγματοποιείται την 1η Ιανουαρίου 2021, αμέσως μετά τα μεσάνυκτα (μεταξύ 31.12.2020 – 1.1.2021). Ωστόσο, το άρθρο 47 της Συμφωνίας Αποχώρησης προβλέπει ότι το ενωσιακό καθεστώς αυτών των αγαθών δεν θα τεκμαίρεται, αλλά θα πρέπει να αποδειχθεί.
2. Απόδειξη ότι η κίνηση των εμπορευμάτων ξεκίνησε πριν από το τέλος της μεταβατικής περιόδου μπορεί να παρασχεθεί με τη μορφή εγγράφου μεταφοράς ή οποιουδήποτε άλλου εγγράφου το οποίο δείχνει την ημερομηνία έναρξης της κίνησης που καλύπτει τη διέλευση των συνόρων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτή είναι η ημερομηνία κατά την οποία ο μεταφορέας παρέλαβε τα εμπορεύματα για μεταφορά. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να είναι η ημερομηνία κατά την οποία τα εμπορεύματα παραλαμβάνονται από μεσάζοντα (freight forwarder), που αναλαμβάνει την ευθύνη για τα εμπορεύματα και, στη συνέχεια, αναθέτει τη μεταφορά σε μεταφορική εταιρεία/οδικό μεταφορέα (carrier). Σε αυτήν την περίπτωση, ο οικονομικός φορέας (εισαγωγείς-εξαγωγείς) ενδέχεται να μην έχει τον έλεγχο των εμπορευμάτων την στιγμή που πραγματοποιείται η μεταφορά. Ωστόσο, εάν θέλει να επωφεληθεί από τις διατάξεις της Συμφωνίας Αποχώρησης για την κυκλοφορία των εμπορευμάτων του, θα πρέπει να προμηθεύσει τον μεσάζοντα, την μεταφορική εταιρεία ή τον οδικό μεταφορέα που χρησιμοποιεί με κάποιο αποδεικτικό έγγραφο.
3. Ένα από τα αποδεκτά αποδεικτικά έγγραφα που θα δέχεται η Γαλλία είναι το έγγραφο διαμετακόμισης CMR (ΣΕΔ, ΣΕΔΑ, CMR consignment note) και ζητά από τους οδικούς μεταφορείς των κρατών-μελών που θα διέλθουν από τα σύνορα Γαλλίας-Ηνωμένου Βασιλείου (τοποθεσίες ακτής Μάγχης όπου θα αναπτυχθεί το «έξυπνο σύνορο») να παρουσιάσουν κατά τον τελωνειακό έλεγχο το έγγραφο CMR, πριν απαντήσουν σε ερωτήσεις του τελωνειακού πράκτορα για τα έγγραφα που θα βρίσκονται σε «συνολικό πακέτο εγγράφων για αντιστοίχιση» /pairing synopsis / logistics package (βλ κατωτέρω), ώστε να επαληθευτεί εύκολα η ημερομηνία αναχώρησης.
– αν η ημερομηνία στο CMR είναι πριν τις 31.12.2020 τα μεσάνυχτα, τα εμπορεύματα θα εξαιρούνται από την τελωνειακή διασάφηση για εισαγωγή και εξαγωγή
-αν η ημερομηνία στο CMR χρονολογείται 1.1.2021 και έπειτα, οι μεταφορείς θα πρέπει:
(α) να γνωρίζουν τον αριθμό ΕΟRI και του εξαγωγέα και του εισαγωγέα,
(β) να προσκομίσουν τα επιπλέον συνοδευτικά έγγραφα εξαγωγής/εισαγωγής, στα απαραίτητα φωτοαντίγραφα που απαιτούνται, συνήθως τρία ή τέσσερα φωτοαντίγραφα (π.χ. συνοπτική ή άλλη τελωνειακή διασάφηση εισόδου/εξόδου κλπ),
(γ) να διαθέτουν τα απαραίτητα πιστοποιητικά για μεταφερόμενα εμπορεύματα που υπόκεινται σε κτηνιατρικό, υγειονομικό ή φυτοϋγειονομικό έλεγχο (SPS).
4. Στο πλαίσιο της διαδικασίας «έξυπνου συνόρου/smart border» για την διευκόλυνση της κυκλοφορίας, από 1.1.2021 η Γαλλία θα μπορεί να δέχεται το πακέτο των αναγκαίων συνοδευτικών εγγράφων εξαγωγής/εισαγωγής και πιστοποιητικών (συνολικό πακέτο εγγράφων για αντιστοίχιση), εκ των προτέρων, ηλεκτρονικά. H ηλεκτρονική καταχώρηση θα γίνεται στο υπάρχον τελωνειακό σύστημα της ΕΕ, Delta T/ΝCTS για διαμετακόμιση και Delta G για προωθημένες δηλώσεις εισαγωγής (advanced import declarations). Για να γίνει αυτό, ο οικονομικός φορέας (ή ο μεσάζοντας) θα πρέπει, ιδανικά, να συνεργασθεί με έναν τελωνειακό πράκτορα και να συγκεντρώσει και να καταθέσει στο σύστημα Delta, υπό έναν κοινό κωδικό (barcode), όλα τα συνοδευτικά έγγραφα (συνολικό πακέτο εγγράφων για αντιστοίχιση) ώστε ο έλεγχος στα σύνορα να γίνει γρήγορα.
Αν τα συνοδευτικά έγγραφα είναι πολλά και περιλαμβάνουν δελτία TIR/ATA, πιστοποιητικά SPS ή πιστοποιητικά για αλιευτικά προϊόντα, τότε καλό είναι να χωρισθούν σε δύο ή περισσότερα barcodes, ώστε να μην υπάρξει καθυστέρηση ελέγχου για το σύνολο των εγγράφων. Τα δελτία TIR/ATA, τα πιστοποιητικά SPS και τα πιστοποιητικά για αλιευτικά προϊόντα υπόκεινται υποχρεωτικά σε ελέγχους.
Ταυτόχρονα, o οικονομικός φορέας ή ο μεσάζοντας θα πρέπει να προμηθεύσει τον μεταφορέα: (α) με αντίγραφα του συνοπτικού πακέτου εγγράφων και (β) με τα στοιχεία του φορέα/τελωνειακού πράκτορα που κατέθεσε τα έγγραφα στο σύστημα. Στα σύνορα, ο μεταφορέας:
– θα περάσει από συνοριακό, διαβατηριακό και μεταναστευτικό έλεγχο των γαλλικών αστυνομικών αρχών
– θα δείξει το έγγραφο CMR
– θα δείξει το συνοπτικό πακέτο εγγράφων που θα σκαναρισθούν μαζί με τις πινακίδες και θα απαντήσει σε ερωτήσεις αντιστοίχισης
– θα κατευθυνθεί στην πράσινη ή στην πορτοκαλί (για περαιτέρω έλεγχο SIVEP) γραμμή κυκλοφορίας
– θα περάσει από συνοριακό έλεγχο των βρετανικών αστυνομικών αρχών
– θα επιβιβασθεί στο Eurostar (σιδηροδρομική γραμμή για φορτηγά) ή σε φέρυ και κατά την διάρκεια του ταξιδιού θα ειδοποιηθεί από μεγάλες οθόνες (μέσα στο φέρυ ή στο Eurostar) ή με sms στο κινητό του, για το που θα κατευθυνθεί μόλις αποβιβαστεί (πράσινη ή πορτοκαλί γραμμή κυκλοφορίας). Κατά την αποβίβασή του καλό είναι να τον περιμένει ο εμπορικός αντιπρόσωπος ή ο εισαγωγέας για να βοηθήσει για τυχόν διατυπώσεις.
5. Κατά την επιστροφή του από το ΗΒ στην ΕΕ, ο μεταφορέας, θα περάσει περίπου την ίδια διαδικασία, απλώς κατά την διάρκεια του ταξιδιού επιστροφής του μεταφορέα, ο οικονομικός φορέας του ΗΒ που κατέθεσε τις τελωνειακές δηλώσεις εξαγωγής εμπορευμάτων προς την ΕΕ, θα πρέπει να επιβεβαιώσει στο γαλλικό τελωνείο εισόδου, πριν από την αποβίβαση του μεταφορέα από το πλοίο, την αυθεντικότητα της δήλωσης εξαγωγής. Αν δεν έχει φορτίο δεν θα υποστεί ελέγχους.
6. Εναλλακτικά της ανωτέρω διαδικασίας, οι οικονομικοί φορείς (εισαγωγείς-εξαγωγείς) και οι μεταφορείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν την διαδικασία κοινής διαμετακόμισης για εισαγωγές και για εξαγωγές (βλ. Σύμβαση για την Κοινή Διαμετακόμιση, όπου μόλις προσχώρησε το ΗΒ). Η διαδικασία προβλέπει την εκ των προτέρων αποστολή δήλωσης διαμετακόμισης (TAD) και τον εκ των υστέρων έλεγχο των διασαφήσεων και πιστοποιητικών, όχι στα σύνορα ΕΕ-ΗΒ αλλά σε εσωτερικό τελωνείο του ΗΒ (ή της ΕΕ αντιστοίχως). Ειδικά λόγω Brexit, εγκαινιάσθηκε και νέα διαδικασία «προηγμένης διαμετακόμισης» (advanced transit) βάσει της οποίας συμπληρώνεται δήλωση διαμετακόμισης 72 ώρες πριν τα προϊόντα εγκαταλείψουν το έδαφος της χώρας που τα εξάγει. Για την διαδικασία αυτή θα πρέπει οι οικονομικοί φορείς να επικοινωνήσουν με τα τελωνεία με τα οποία συνήθως συνεργάζονται, να συνάψουν Συμφωνία Delta T και να αποκτήσουν καθεστώς εξουσιοδοτημένου παραλήπτη.
7. Τέλος, οι μεταφορείς θα πρέπει πριν την αναχώρησή τους να ελέγξουν ότι ισχύουν τα διαβατήρια, οι άδειες οδήγησής και οι άδειες κυκλοφορίας των οχημάτων τους, καθώς και το πιστοποιητικό επαγγελματικής τους ικανότητας (ΠΕΙ/CPC).
Θα πρέπει επίσης να λάβουν υπ’ όψιν ότι το βράδυ της 31.12.2020, λόγω λήξης της μεταβατικής περιόδου και αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την εσωτερική αγορά, θα διακοπεί η πρόσβαση στα τελωνειακά συστήματα πληροφοριών της ΕΕ, ώστε να συμπεριληφθεί ο νέος κωδικός GB στον πίνακα αναφοράς της ΕΕ ως τρίτη χώρα και να ενσωματωθεί νέος κωδικός για τη Βόρεια Ιρλανδία. Η διακοπή θα ξεκινήσει στις 10:30 μ.μ. στις 31 Δεκεμβρίου 2020 και οι τηλεϋπηρεσίες θα είναι ξανά διαθέσιμες στις 7:00 π.μ. την 1η Ιανουαρίου 2021. Κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος, δεν θα είναι δυνατή η κατάθεση και υποβολή τελωνειακών διατυπώσεων. Ωστόσο, το SI BREXIT θα λειτουργεί από τα μεσάνυχτα κανονικά και τα φορτηγά που θα διασχίσουν τα σύνορα με CMR του 2020 θα κατευθυνθούν στην «πράσινη γραμμή/green lane» (υπό την επιφύλαξη εμπορευμάτων που υπόκεινται σε ελέγχους SPS που μπορεί να κατευθυνθούν στην πορτοκαλί γραμμή για έλεγχο). Αν η διαμετακόμιση γίνει μέσω αεροπορικής μεταφοράς ή μέσω τακτικής ακτοπλοϊκής γραμμής: εμπορεύματα μεταφερόμενα αεροπορικώς, αμέσως πριν ή μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου θα πρέπει να συνοδεύονται από ενιαίο έγγραφο μεταφοράς ΕΤD μέχρι τον προορισμό τους. Εμπορεύματα μεταφερόμενα διά θαλάσσης θα πρέπει να συνοδεύονται από ηλεκτρονικό έγγραφο μεταφοράς ΕTD (σκάφος RSS). Για οποιαδήποτε απορία ή δυσκολία αντιμετωπίσουν οι οδικοί μεταφορείς θα πρέπει να απευθυνθούν στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση των γαλλικών τελωνείων (dg-dri@douane.finances.gouv.fr).
